Za sześć dni i za sześć noc świętujemy Wielkanoc
Wielki Post zmierza ku końcowi. Od nas samych zależy jego jakość, czyli inaczej ujmując, faktyczny przebieg tegorocznego czasu pracy nad sobą. Czy był to czas owocny? Dla większości z nas z pewnością bardziej lub mniej tak. Bez względu jednak na jego jakość, przebieg czy osobisty wymiar tegoroczny Wielki Post ma się ku końcowi a my świętując dzisiejszej niedzieli Uroczysty Wjazd Chrystusa do Jerozolimy z palmami w naręczach wchodzimy w najważniejsze dla świata chrześcijańskiego dni- Misterium Triduum Paschalnego oraz Uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego.
WIELKI CZWARTEK
Poranek tego dnia nie przynależy do obchodów Triduum Paschalnego ale należy zaznaczyć że właśnie tego poranka w kościołach katedralnych ma miejsce szczególna Msza krzyżma świętego (inaczej Msza olejów). Jest to jedyna Msza święta w roku liturgicznym w czasie której wszyscy duchowni diecezjalni zjeżdżają do katedry by ponowić przed ordynariuszem przyrzeczenia kapłańskie. Sam ordynariusz w wielkoczwartkowy poranek dokonuje poświęcenia olei: chorych i katechumenów, a także krzyżma świętego. Zwyczaj liturgii nakazuje dokonania poświęcenia oleju chorych przed zakończeniem liturgii eucharystycznej natomiast oleju katechumenów i krzyżma świętego po Komunii świętej. Po Mszy krzyżma św. duszpasterze powracają do swoich parafii by celebrować Święte Triduum Paschalne w nabożeństwach poświęconych pojmaniu, śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa.
Missa in Coena Domini
Wielkoczwartkowy wieczór gromadzi wiernych w kościołach na Mszy Wieczerzy Pańskiej, wielowiekowa tradycja Kościoła zakazuje odprawiania tej Mszy bez udziału ludu, dlatego ważne jest zaangażowanie lokalnej wspólnoty. Msza Wieczerzy Pańskiej przywołuje wydarzenia wieczernika- ustanowienia przez Chrystusa sakramentów Eucharystii i Kapłaństwa. Podczas liturgii w czasie hymnu Gloria (Chwała na wysokości Bogu) biją dzwony i gongi a po jego zakończeniu wszystkie instrumenty towarzyszące liturgii zamierają. Od tego czasu dla zaznaczenia momentu przeistoczenia wykorzystuje się wydający głuchy stukot kołatki.
Homilia Mszy Wieczerzy Pańskiej winna zgodnie z zapisami Mszału wyjaśniać główne tajemnice Mszy czyli ustanowienie sakramentów Eucharystii i Kapłaństwa a także podkreślać Chrystusowe przykazanie braterskiej miłości.
Po homilii, w niektórych kościołach ma miejsce obrzęd umywania nóg nazywany Mandatum. Obrzędowi towarzyszy śpiew sześciu antyfon zaczerpniętych z Ewangelii św. Jana i Pierwszego Listu do Koryntian.
Kulminacyjnym momentem Mszy Wieczerzy Pańskiej po Komunii świętej jest przeniesienie Najświętszego Sakramentu do kaplicy przechowywania – Ciemnicy. Jest ona symbolem celi w której uwięziono Chrystusa po pojmaniu w ogrojcu i oskarżeniu przez sanhedryn a za nim zapadł wydany przez Piłata wyrok skazujący. Przeniesieniu towarzyszy śpiew Pange, lingua gloriosi (Sław języku tajemnicę). Dla wyrazu pojmania i uwięzienia Chrystusa ołtarze zostają ogołocone. W kaplicy uwięzienia odbywa się adoracja zgodnie z przyjętą przez lokalną wspólnotę tradycją.
LITURGIA MSZY WIECZERZY PAŃSKIEJ W MARCZOWIE ROZPOCZNIE SIĘ O 18:00
WIELKI PIĄTEK
Wielki Piątek wraz z Wielką Sobotą jedyne dni w roku, kiedy Kościół nie sprawuje Eucharystii. W kościołach natomiast zgodnie z tradycją wspólnoty w ciszy odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu w kaplicy uwięzienia. Nie ma ona już jednak uroczystej wielkoczwartkowej formuły, ponieważ zgodnie z zaleceniami kanonicznymi uroczyste uwielbienie z wykorzystaniem pieśni powinno zakończyć się z północą Wielkiego Piątku. Popołudnia Wielkiego Piątku gromadzą wiernych na ostatnich nabożeństwach Drogi Krzyżowej a kulminacyjnym momentem dnia jest sprawowanie Liturgii Męki Pańskiej. Rozpoczyna się ona procesją w ciszy i aktem prostacji (leżeniem krzyżem lub padaniem na twarz) następnie po udaniu się asysty na miejsce przewodniczenia rozpoczyna się Liturgia Słowa.
W pierwszym czytaniu ze starotestamentalnej Księgi Izajasza odczytane zostaje proroctwo przepowiadające mękę i cierpienie Mesjasza.
Odśpiewany zostaje Psalm stanowiący fragment Psalmu 31 z refrenem Ojcze w Twe ręce, składam ducha mego oraz drugie czytanie z Listu do Hebrajczyków ukazujący jako zbawienną śmierć Chrystusa na krzyżu.
Wprowadzeniem do Męki Pańskiej wg św. Jana jest śpiew aklamacji ukazujący Chrystusa posłusznego do śmierci i wywyższonego na wieki.
Po odczytaniu Męki Pańskiej dopuszczalne jest wygłoszenie homilii po której następuje uroczysta Powszechna Modlitwa Wiernych za wszystkie stany Kościoła składająca się z dziesięciu wezwań w skład których wchodzi: wstęp, silencium, oracja i aklamacja.
Zakończenie Liturgii Słowa otwiera drogę drugiej części Liturgii Wielkiego Piątku którą jest Adoracja Krzyża. Zasłonięty w V Niedzielę Wielkiego Postu krzyż procesyjnie wnoszony jest na miejsce przewodniczenia przez środek świątyni. W czasie procesji lub w miejscu przewodniczenia niosący krzyż trzykrotnie odśpiewuje aklamację Ecce lignum Crucis, in que salus mundi pependit – Oto drzewo krzyża na którym zawisło zbawienie Świata na co wierni odpowiadają – pójdźmy z pokłonem (Venite adoramus). Adoracja odbywa się zgodnie z przyjętym zwyczajem przez pokłon, przyklęknięcie lub ucałowanie figury. Adorowany jest wyłącznie jeden odsłonięty wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego a towarzyszy jej śpiew suplikacji, pieśni pasyjnych i jałmużna. Ofiary składane podczas Adoracji Krzyża przeznaczone są na utrzymanie miejsc świętych w Ziemii Świętej.
Trzecią częścią Liturgii Męki Pańskiej jest Komunia Święta. Ołtarz na ten czas Komunii zostaje nakryty obrusem na którym stawia się korporał i Mszał. Najkrótszą możliwą drogą asysta udaje się do Kaplicy przechowywania po zakonsekrowane w czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej ciało Chrystusa. Komunii towarzyszy śpiew odpowiednich pieśni. Zakończenie Komunii jest wprowadzeniem do ostatniej części – Procesji do Grobu Pańskiego.
Po zakończeniu liturgii Męki Pańskiej Najświętszy sakrament zostaje wystawiony w monstrancji okrytej welonem (całunem) i przeniesiony do Kaplicy Grobu Pańskiego, gdzie zostaje okadzony i wystawiony do adoracji. Procesji do grobu towarzyszy śpiew pieśni Odszedł Pasterz od nas lub innej stosownej pieśni pasyjnej. Miejsce przewodniczenia zostaje pozbawione oświetlenia a ołtarz ponownie ogołocony. Centrum adoracji stanowi od tej pory wystawiony w kaplicy grobu Pańskiego Najświętszy Sakrament który po krótkiej modlitwie celebransa adorowany jest przez wiernych zgodnie z przyjętym zwyczajem: śpiewem Gorzkich żali, Koronką do Miłosierdzia Bożego lub inną stosowną modlitwą.
Wielki Piątek stanowi również jeden z dwóch dni w roku postu ścisłego. Chrześcijanie zobowiązani są do przestrzegania ilości trzech bezmięsnych posiłków, z których wyłącznie jeden jest posiłkiem do syta.
DROGA KRZYŻOWA ORAZ LITURGIA MĘKI PAŃSKIEJ W MARCZOWIE ROZPOCZNIE SIĘ O 18:00
WIELKA SOBOTA
Wielką Sobotą nazywamy dzień spoczynku Chrystusa w grobie. Jest ona dniem adoracji Najświętszego Sakramentu poprzez rozważanie Męki i Śmierci Jezusa. Tego dnia komunii świętej udzielić można wyłącznie w formie wiatyku umierającym. W kościołach i innych miejscach zwyczajowo przyjętych dokonywane jest poświęcenie pokarmów na stół wielkanocny. Zgodnie z agendą w koszyku wielkanocnym nie może zabraknąć: soli (chroniącej od zepsucia), jaj (symbolu odradzającego się życia), baranka (symbolu zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią) a także chrzanu, wędlin i pieczywa.
POŚWIĘCENIE POKARMÓW W KOŚCIELE W MARCZOWIE ROZPOCZNIE SIĘ O 11:00,
PRZY KRZYŻU W PRZEŹDZIEDZY ROZPOCZNIE SIĘ O 11:30
Ofiary zbierane w czasie poświęcenia pokarmów przeznaczone są na potrzeby Wyższego Seminarium Duchownego Księży Michalitów w Krakowie.
ZMARTWYCHWSTANIE PAŃSKIE - WIGILIA PASCHALNA, REZUREKCJA
Zgodnie z tradycją starotestamentalną noc powinna być czuwaniem na cześć Pana, czas od zapadnięcia zmroku jest początkiem nowego dnia dlatego też właśnie w sobotni wieczór w czasie Wigilii Paschalnej rozpoczynają się uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego.
Wigilię Paschalną w Wielką Noc rozpoczyna poświęcenie ognia. Na zewnątrz rozpala się ognisko. Kapłan po pozdrowieniu zgromadzonego ludu wprowadza wiernych w liturgię a następnie dokonuje poświęcenia ognia i paschału. Po wyżłobieniu ryclem symboli wszechobecności Boga od początku do końca świata, kapłan dokonuje osadzenia pięciu gron w Paschale symbolizujących pięć ran Chrystusa. Światło Paschału rozpraszające mroki również odwołuje się do Chrystusa, który rozprasza mroki życia ludzkiego nadając mu sens. W czasie procesji której przewodniczy niosący trybularz turyferarz, niosący za nim Paschał kapłan trzykrotnie się zatrzymuje by zaintonować antyfonę Światło Chrystusa, na co lud wierny odpowie Bogu niech będą dzięki. Za trzecim razem odśpiewanie tej antyfony ma miejsce w prezbiterium kościoła a jej intonacja powoduje oświetlenie kościoła. Osadzenie Paschału rozpoczyna Orędzie Paschalne (Exsultet)- starożytną pieśń Kościoła stanowiącą pochwałę ofiary paschalnej Chrystusa. Orędzie Paschalne jest zakończeniem pierwszej części Wigilii Paschalnej- zwanej Liturgią Światła. Po niej następuje Liturgia Słowa.
Tego dnia ma ona uroczysty charakter. W zależności od tradycji lokalnej wspólnoty odczytane zostają minimum trzy a maksymalnie siedem czytań starotestamentalnych przeplatanych psalmami. Odczytanie ostatniego czytania starotestamentalnego i modlitwy po nim jest zaakcentowane uroczystym hymnem Gloria (Chwała na wysokości Bogu) w czasie którego na powrót biją dzwony i gongi, które zmilkły w czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek. Ma to na celu ukazanie ciągłości i integralności Starego i Nowego Testamentu, którym jest Chwała zstępująca na ziemię- Jezus Chrystus ustanawiający nowe prawo i Nowy Testament. Po odśpiewaniu hymnu odczytana zostaje Epistoła, odśpiewany jest psalm Alleluistyczny, odczytana zostaje Ewangelia po której wygłoszona zostaje homilia traktująca już o Zmartwychwstaniu Pańskim.
Zakończenie homilii jest początkiem Liturgii Chrzcielnej, zawiera się w niej wezwanie orędownictwa wszystkich świętych poprzez śpiew Litanii, dokonuje się obrzędu poświęcenia wody, odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych, pokropienia a także jeśli obecni są katechumeni włącza się ich poprzez sakrament Chrztu świętego do wspólnoty wiernych Kościoła.
Kolejnym etapem Wigilii Paschalnej jest Liturgia Eucharystyczna a po jej zakończeniu asysta liturgiczna udaje się do Kaplicy Grobu Pańskiego skąd wyrusza procesja Rezurekcyjna kończąca Wigilię Paschalną uroczystym śpiewem Te Deum laudamus (Ciebie Boga Wysławiamy)
W kościołach w których rezurekcja sprawowana jest o świcie, Wigilię Paschalną kończy błogosławieństwo i rozesłanie, a wiernych ponownie gromadzi Grób Pański o brzasku niedzielnego dnia.
LITURGIA WIGILII PASCHALNEJ Z PROCESJĄ REZUREKCYJNĄ W MARCZOWIE ROZPOCZNIE SIĘ O 18:00
MSZA ŚWIĘTA W NIEDZIELĘ ZMARTWYCHWSTANIA ORAZ W PONIEDZIAŁEK WIELKANOCNY W MARCZOWIE ROZPOCZNIE SIĘ O 9:00
PROCESJA REZUREKCYJNA Z MSZĄ W NIEDZIELĘ ZMARTWYCHWSTANIA W PŁAWNEJ ROZPOCZNIE SIĘ 6:00